Bộ Giáo dục và Đào tạo đã thu vượt học phí gần 39 tỷ đồng

Báo cáo kết quả kiểm toán năm 2013 của Kiểm toán Nhà nước vừa công bố cho biết, một số đơn vị thuộc bộ, cơ quan trung ương có tình trạng thu vượt mức quy định về phí, lệ phí; thu một số khoản ngoài quy định. Không những thế, mức phải trích các khoản từ phí, lệ phí và tỷ lệ phí, lệ phí để lại cho đơn vị thu sử dụng chưa hợp lý. Việc thực thi chính sách thu phí, lệ phí còn nhiều bất cập...

Nhiều cơ sở giáo dục đào tạo đã thu học phí vượt quy định (Ảnh minh họa:KT)

Dẫn chứng cụ thể cho những bất hợp lý nêu trên, ông Nguyễn Văn Tân (Trưởng Kiểm toán chuyên ngành 3 của Kiểm toán Nhà nước), cho biết: Việc thu vượt mức quy định về phí, lệ phí, đơn cử như ở Bộ Giáo dục và Đào tạo đã thu vượt học phí gần 39 tỷ đồng, lệ phí tuyển sinh gần 13 tỷ đồng, thu vượt học phí sau đại học gần 15 tỷ đồng, kinh phí đại học không chính quy là gần 16 tỷ đồng, đào tạo văn bằng 2 là 3,3 tỷ đồng, học phí đào tạo chính quy 2,6 tỷ đồng; Bộ Công Thương thu vượt học phí gần 45,5 tỷ đồng; Đại học Quốc gia TP HCM thu vượt lệ phí tuyển sinh hơn 2,6 tỷ đồng, thu vượt học phí hơn 12 tỷ đồng, thu cải thiện điểm sai quy định gần 0,4 tỷ đồng; Đại học Quốc gia Hà Nội thu vượt học phí hơn 8,2 tỷ đồng...

Về việc thu một số khoản ngoài quy định, ông Tân cũng cho ví dụ cụ thể xảy ra ở Bộ Giáo dục và Đào tạo là gần 104 tỷ đồng, Bộ Công Thương gần 59 tỷ đồng; Đại học Quốc gia TP HCM 11,5 tỷ đồng...

Với những con số nêu trên, ông Tân đánh giá, “việc thu vượt, thu ngoài quy định này là tương đối cao. Đồng thời, tình trạng này diễn ra khá phổ biến ở nhiều cơ sở đào tạo, và diễn ra kéo dài trong nhiều năm qua”.

Qua nhiều lần kiểm toán và kiến nghị xử lý, tình trạng này đã được chấn chỉnh từng bước. Tuy nhiên, việc thu vượt là có thực, nhưng không phải ở mọi đối tượng mà chủ yếu ở các đối tượng người học không thường xuyên, không chính quy, ở các lớp mở đào tạo chất lượng cao...

Phân tích nguyên nhân thu vượt học phí, ông Tân cho biết: Mức thu học phí hiện tại theo quy định cho phép là thấp, chỉ khoảng từ 350.000-450.000 đồng/sinh viên/tháng. Hơn nữa, mức thu này còn phải dành lại 40% để chi cải cách tiền lương, 15% (năm 2013 đã điều chỉnh xuống còn 8%) để chi học bổng khuyến khích học tập... nên số còn lại để bù đắp chi cho hoạt động giáo dục đào tạo là thấp.

Điều đáng nói, qua kiểm toán, toàn bộ mức thu tăng thêm đều được các trường công khai, minh bạch, có quyết định công khai.

Trước thực trạng này, ông Tân cho biết, ban đầu KTNN đã quyết liệt yêu cầu cơ sở thu phải trả lại cho người nộp. Nhưng sau đó, đã có ý kiến báo cáo Thủ tướng và được Thủ tướng cho phép giữ lại tiền thu vượt đó chuyển sang các quỹ phát triển sự nghiệp giáo dục đào tạo.

Còn thu ngoài quy định, chẳng hạn như thu phí làm thẻ sinh viên, khám sức khỏe; lệ phí tốt nghiệp, bảo vệ luận văn.... thì hầu hết các trường đã làm. Nhưng các khoản thu này thực chất là thu hộ, chi hộ người học, và được thực hiện công khai, minh bạch, tiết kiệm cho sinh viên. Chỉ một số ít trường có khoản thu hộ bất hợp lý đã được KTNN yêu cầu chấm dứt.

Chính vì thế, theo ông Tân, những khoản thu vượt, thu ngoài quy định mà được sử dụng công khai, minh bạch này... thì không trả lại người thu. Bởi vì, chi phí để trả lại người nộp (theo đầu mỗi người) thậm chí còn cao hơn số tiền đã nộp. Đồng thời, việc tìm được người đã nộp để trả lại cũng khó khăn, do nhiều trường hợp đã tốt nghiệp. Do đó, KTNN đã kiến nghị những khoản tiền thu hộ, chi hộ đã đúng mà còn lại thì chuyển sang quỹ phát triển sự nghiệp./.