Trump xây tường biên giới: Chiêu bài chính phủ đóng cửa hết tác dụng?

VOV.VN - Tổng thống Mỹ Donald Trump không hài lòng về thỏa thuận lưỡng đảng liên quan đến bức tường biên giới, nhưng cho rằng chính phủ Mỹ sẽ không đóng cửa.

Các nghị sĩ bảo thủ như Mark Meadows và Jim Jordan trước đây đều đã từng ủng hộ Tổng thống Trump cứng rắn về đề xuất xây bức tường biên giới, nhưng giờ họ có thể buộc phải để ông thỏa hiệp về vấn đề này.

Tháng 12/2018, Mark Meadows, lãnh đạo nhóm nghị sỹ Cộng hòa tại Hạ viện đã kêu gọi Tổng thống Trump nên bác bỏ mọi dự luật ngân sách mà không chi tiền cho bức tường biên giới. Ông tỏ ra không hài lòng với thỏa thuận mà nhóm nghị sỹ lưỡng đảng vừa đạt được về an ninh biên giới, nhưng hiện tại ông cũng không muốn kịch bản chính phủ Mỹ đóng cửa lặp lại.

Tổng thống Mỹ Donald Trump không hài lòng về thỏa thuận lưỡng đảng liên quan đến bức tường biên giới. Ảnh: Daily Express

Chính phủ đóng cửa: Không ai được lợi

Ông Meadows nói rằng, thỏa thuận mà lưỡng đảng vừa đạt được “khó có thể đảm bảo an ninh biên giới nước Mỹ”. Hạ nghị sỹ đảng Cộng hòa Jim Jordan, một đồng minh của Tổng thống Trump và cũng từng ủng hộ ông Trump đóng cửa chính phủ thì gọi đây là “thỏa thuận tồi”.

Tuy nhiên, đảng Cộng hòa thừa nhận họ có rất ít lựa chọn. “Chẳng ai muốn chính phủ đóng cửa, đặc biệt là khi mà mọi người đều đã chứng kiến đợt đóng cửa gần đây nhất đã kéo dài như thế nào”, một trợ lý của đảng Cộng hòa tại Quốc hội cho biết. Nhưng thỏa thuận đạt được đêm 11/2 với đảng Dân cũng là điều “khó nuốt trôi”.

Chiêu bài chính phủ đóng cửa để làm đòn bẩy cho chiến thắng chính trị, đã từng được sử dụng trước đây. Đảng Dân chủ đã sử dụng chiêu bài này năm 2018 để buộc Thượng viện tiến hành bỏ phiếu về các đề xuất nhập cư. Tuy nhiên, 3 ngày đóng cửa chỉ mang lại cho đảng Dân chủ một thỏa thuận miệng từ Lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnell. Các cuộc đàm phán sau đó cũng không đem lại kết quả như ý muốn.

Tháng 12/2018, Tổng thống Trump cũng thử chiến lược này nhưng tất nhiên là nó đã thất bại. Theo kết quả thăm dò của Morning Consult tiến hành cuối tháng 12/2018, tỷ lệ ủng hộ ông Trump xuống dưới mức 40% trong thời gian chính phủ đóng cửa.

Sắc lệnh hành pháp của Tổng thống?

Về mặt kỹ thuật, thỏa thuận vừa đạt được đã mang lại cho ông Trump điều ông muốn: 1,375 tỷ USD cho hàng rào biên giới. Con số này còn thấp hơn cả 1,6 tỷ USD mà một thỏa thuận lưỡng đảng tại Thượng viện từng đề xuất năm 2018. Và tất nhiên nó còn thấp hơn nhiều so với con số 5,7 tỷ mà Tổng thống Trump đề xuất.

Trong một tuyên bố trên Twitter sau khi thỏa thuận đạt được, ông Meadows nói rằng Tổng thống Trump nên có sắc lệnh hành pháp về an ninh biên giới và ám chỉ rằng ông muốn như vậy hơn là chính phủ đóng cửa lần nữa.

“Kịch bản tốt nhất có lẽ là bạn chấp nhận thỏa thuận, nhận tiền và sau đó sử dụng sắc lệnh hành pháp”, một trợ lý của đảng Cộng hòa nói với Vox. Điều này cho thấy có sự thay đổi rõ ràng giữa các nghị sỹ bảo thủ - những người đã từng kiên quyết phản đối Tổng thống Barack Obama sử dụng quyền hành pháp.

Nếu như theo dõi các cuộc đàm phán về vấn đề nhập cư và an ninh biên giới ở Quốc hội kể từ khi ông Trump lên nắm quyền, có thể thấy, các đề xuất về chương trình nhập cư của ông Trump không qua được ải Quốc hội.

Những đề xuất của ông Trump về thay đổi hệ thống nhập cư cả hợp pháp và bất hợp pháp thậm chí còn không nhận đủ sự ủng hộ trong chính đảng Cộng hòa để qua ải Hạ viện hồi năm 2018 (khi đó đảng Cộng hòa vẫn kiểm soát cả 2 viện Quốc hội). Ngân sách cho bức tường biên giới cũng liên tục không được thông qua.

Kể cả việc chính phủ đóng cửa suốt hơn 1 tháng (35 ngày – khoảng thời gian lâu nhất trong lịch sử nước Mỹ), cũng không thể đưa ông Trump tới gần hơn cơ hội được đáp ứng yêu cầu ngân sách ở Quốc hội. Thay vào đó, nó chỉ khiến ông Trump chịu tổn thất nhiều hơn, làm giảm tỷ lệ ủng hộ của cử tri đối với ông và đặt cuộc sống của hàng trăm nghìn người Mỹ vào khó khăn.

Vì thế các đồng minh của ông Trump trong đảng Cộng hòa, những người đã từng ủng hộ Tổng thống Trump đóng cửa chính phủ (nghị sỹ Meadows và Jordan cũng từng vận động đằng sau việc chính phủ Mỹ đóng cửa năm 2013 vì bất đồng liên quan đến Obamacare), không còn coi việc đóng cửa chính phủ như một lựa chọn nữa.

“Tôi mong đợi Tổng thống sẽ hành động kiểu như sử dụng sắc lệnh hành pháp – tình trạng khẩn cấp quốc gia chắc chắn sẽ là 1 phần trong đó. Chúng ta có một cuộc khủng hoảng đòi hỏi phải đảm bảo an ninh biên giới. Và vị Tổng thống hiện nay sẽ xây bức tường biên giới, dù theo cách này hay cách khác”, ông Meadows nói với CBS cuối tuần qua.

Tuy nhiên, một số thành viên đảng Cộng hòa lo ngại về việc ông Trump theo đuổi ngân sách xây tường biên giới thông qua sắc lệnh hành pháp, cả vì kẽ hở pháp lý và cả vì tiền lệ mà nó có thể đặt ra cho các Tổng thống Dân chủ trong tương lai./.